३०० विद्यार्थीलाई नि:शुल्क अध्यापन गराउँदै परमानन्द संस्कृत गुरूकुल विद्यापीठ

नवलपुर अनलाइन, गैँडाकोट। ऐतिहासिक एवम् धार्मिक रूपले परिचित देवघाटधाममा अवस्थित परमानन्द संस्कृत् गुरूकुल विद्यापीठले झण्डै ३०० विद्यार्थीहरूलाई नि:शुल्क रूपमा संस्कृत अध्यापन गराउँदै आएको छ।

विद्यापीठ राष्ट्र सन्त ब्रह्मलीन परमानन्द सरस्वती महाराजद्धारा संस्थापित गरिएको हो।धर्म संस्कृतिको प्रचार प्रसारका लागि बि.स २०२८ सालमा गुल्मी जिल्लाको दिब्रुङ्ग भन्ने ठाउँमा यस गुरूकुल विद्यापीठको स्थापना गर्नुभएको थियो।

केही समयसम्म गुरूकुल दिब्रुङमै संचालन गरियो। बिकट र असुबिधाका बावजुद गुरूकुल धर्मद्धारीलाई छोडेर त्यहाँबाट बाग्लुङको रामकोट भन्ने ठाउँमा सर्‍यो।रामकोटमा धेरै विद्यार्थीहरू बसेर पढ्ने अवसर पाउनुभयो। उहाँहरू अहिले ठूला विश्वविद्यालयमा कार्यरत हुनुहुन्छ। बिभिन्न ठूला ओहोदामा हुनुहुन्छ। शास्त्रीय पदमा हुनुहुन्छ। बाग्लुङमा सञ्चालन गरिएको गुरूकुल माओवादी द्धन्दका कारण त्यहाँ लामो समयसम्म संचालन गर्न सकेनौँ।

ब्रह्मचारी ब्रह्मलीन स्वामी श्री परमानन्द सरस्वतीज्यू महाराजबाट देशका विभिन्न स्थानहरूमा वेद-वेदाङ्ग संस्कृत गुरुकुलहरूको स्थापना गरी पठन-पाठन गर्ने क्रममा हरिहर क्षेत्र देवघाट धाममा पनि हरिहर सन्यास आश्रम परिसरसँगै श्री परमानन्द संस्कृत अवासीय गुरुकुलको २०४८ सालमा स्थापना गरिएको हो।

सरस्वतीज्यू महाराजको देहावसानपछि उहाँका प्रमुख उत्तराधिकारी एवम् वर्तमान पीठाधीश श्री १००८ स्वामी ज्ञानानन्द सरस्वती महाराजज्यूको अथक मिहिनेत र प्रयासबाट स्तरोन्नती गर्दै प्राचीन गुरुकुलीय पद्धति अनुरुप शास्त्री तहसम्मको आवासीय गुरुकुल विद्यापीठ संचालन भैरहेको छ।

गुरूकुलका प्रधानाध्यापक डाक्टर ब्रह्मचारी बलराम 

यहाँ अहिले कक्षा ६ देखि आचार्य तह सम्मको कक्षा सञ्चालन गरिएको छ। बिभिन्न विद्यालय तथा बोर्डिङ्गहरूमा कक्षा ५ पास गरेका विद्यार्थीहरूलाई कक्षा ६ बाट भर्ना लिइन्छ। कक्षा ६ मा भर्ना हुनका लागि लिखित र मौखिक सहितको प्रवेश परिक्षा उत्तीर्ण गरेपश्चात मात्र भर्ना हुन पाईने गुरूकुलका प्रधानाध्यापक डाक्टर ब्रह्मचारी बलरामले नवलपुर अनलाइनलाई बताउनुभयो।

गुरूकुलमा अहिले आवासीय रूपमा झण्डै तीनसय विद्यार्थी अध्ययनरत छन्। विद्यार्थीहरूलाई विभिन्न विषयका २६ जना अनुभवी एवम् दक्ष आचार्य (गुरू) हरूबाट अध्यापन गराईन्छ। आवासीय रुपमा प्राचीन गुरुकुलीय पद्धति अनुरुप कक्षा ६ देखि शास्त्रीतहसम्म संस्कृत वाङमयको पठन-पाठन निरन्तर चलिरहेको छ।

२६ जना आचार्य (गुरू) तथा विद्यार्थीहरूलाई आवासको सुविधा, पढ्ने तथा भोजन लगायतको जिम्मेबारी संस्थाको काँधमा छ। गुरूकुलमा हालसम्म कुनै सरकारी तथा गैरसरकारी संघ संस्थाको सहयोग छैन्।

बिद्यार्थी मात्र नभै यहाँ पाल्नुहुने बृद्ध बुवाआमाहरू जो अशक्त हुनुहुन्छ उहाँहरूलाई हरिहर सन्यास आश्रमले नि:शुल्क रूपमा भोजनको व्यवस्था गरेको छ। बाहिर टाढा टाढाबाट पाल्नुहुने भक्तजनहरूको लागि आवासको समेत सुबिधा छ। आवासमा कुनै शुल्क निर्धारण गरिएको छैन्। तथापी भक्तजनहरुले आफ्नो श्रद्धाले जतिसुकै दान गर्न सक्ने आश्रमले जनाएको छ।

आश्रम तथा गुरूकुलमा अध्ययनरत विद्यार्थीहरूलाई दैनिक एक छाक खाना खुवाउनको लागि २२ देखि २५ हजारसम्म खर्च हुने गरेको आश्रमले जनाएको छ। गुरूकुल तथा आश्रमको सम्पूर्ण खर्च भक्तजनहरूले आफ्नो श्रद्धाले चढाउनुभएको दानहरूबाट सञ्चालनमा आएको ब्रह्मचारी बलराम बताउनुहुन्छ।

हाल श्रीहरिहर सन्यास आश्रमद्धारा देशभर दर्जनभन्दा बढी गुरूकुल सञ्चालित छन्। हाल नेपाल सरकारको शिक्षानीतिसँग आबद्ध भई (गुरूकुलीय पद्धतिको पाठ्यक्रम) कक्षा ६ देखि १२ सम्मको र नेपाल संस्कृत विश्वविद्यालयबाट सम्बन्धन प्राप्त गरी शास्त्री तहसम्मको पठनपाठन सञ्चालन हुँदै आइरहेको छ ।

गुरूकुलमा अध्ययनरत विद्यार्थीहरू

यस गुरूकुलमा अध्ययन गरेका विद्यार्थीहरु शतप्रतिशत अतिविशिष्ट तथा विशिष्ट श्रेणीमा उत्तीर्ण हुन सफल भएका छन् भने उत्पादित जनशक्ति विश्वविद्यालय, महाविद्यालय, साधारण विद्यालय एवम् स्वदेश विदेशका सबै क्षेत्रमा अनुशासित जनशक्तिको रुपमा सेवारत छन्।

विद्यापीठको तह वृद्धि गरी आचार्यतह सम्म सञ्चालन गर्ने र यस गुरूकुललाई पौरसत्य वाङ्गमयको अनुसन्धान केन्द्रको रुपमा स्थापित गरी न्यूनतम एक हजार छात्रहरुलाई आवासीय रुपमा राखी अध्यापन गराउने वर्तमान पीठाधीश स्वामीज्यूको सत्सङ्कल्प रहेको छ।

विद्यार्थीहरुको संस्कृतप्रतिको अभिरूचिको कारणले, वेद, व्याकरण, आयुर्वेद, योग, साहित्य, न्याय, ज्योतिष आदि विविध विषयको सञ्चालन गर्नुपर्ने बाध्यता रहेको छ ।

आफैले अध्यापन गरेको गुरूकुलमा अहिले प्रधानाध्यापकको रूपमा रहेर झण्डै ३०० विद्यार्थीको अभिभावकत्व निभाउन पाउनु ब्रह्मलीन स्वामी श्री परमानन्द सरस्वतीज्यू महाराजको आशिर्वाद रहेको ब्रह्मचारी बलराम बताउनुहुन्छ।