अँध्यारोलाई पराजित गर्दै उज्यालो यात्रा: ऊर्जा क्रान्ति र वर्तमान चुनौती

विजयराज सिंह जाजरकोट –

नेपालको ऊर्जा क्षेत्रमा कुलमान घिसिङ एक यस्तो नाम हो जसले लाखौं नेपालीको जीवनमा युगान्तकारी परिवर्तन ल्याए। वर्षौंदेखिको लोडसेडिङको अन्धकारलाई चिर्दै उनले देशलाई उज्यालो दिए। टुकी र दियालोको भरमा रात काट्न बाध्य बालबालिकाको घरमा बिजुली पुर्याएर उनले शिक्षाको ज्योतिलाई झलमल्ल बनाए।

कुलमान घिसिङको आगमनअघिको अवस्था:

• लोडसेडिङको चरम अवस्था:
  • कुलमान घिसिङको आगमनअघि नेपालमा दैनिक १८ घण्टासम्म लोडसेडिङ हुने गरेको थियो। यसले गर्दा उद्योग, व्यवसाय, शिक्षा, स्वास्थ्य र घरायसी जीवन अस्तव्यस्त बनेको थियो।
• विद्युत प्राधिकरणको दयनीय अवस्था:
  • नेपाल विद्युत प्राधिकरण ठूलो घाटामा थियो। विद्युत चुहावट उच्च थियो र महसुल संकलन प्रभावकारी थिएन।
  • आर्थिक वर्ष २०७२/७३ मा केन्द्रीय विद्युत् प्रणालीमा २५.७८ प्रतिशत विद्युत् चुहावट थियो।
• ग्रामीण विद्युतीकरणको सुस्त गति:
  • ग्रामीण क्षेत्रमा विद्युतको पहुँच अत्यन्तै कम थियो। अधिकांश ग्रामीण बासिन्दा अझै पनि टुकी र दियालोको भरमा जीवन बिताउन बाध्य थिए।

कुलमान घिसिङको योगदान (तथ्याङ्क सहित):

• लोडसेडिङको अन्त्य:
  • कुलमान घिसिङको नेतृत्वमा नेपाल विद्युत प्राधिकरणले लोडसेडिङको युगलाई समाप्त पार्यो। यो एक ऐतिहासिक उपलब्धि हो, जसले देशको आर्थिक र सामाजिक विकासमा ठूलो योगदान पुर्याएको छ।
  • उनको कुशल व्यवस्थापन र योजनाले नेपाललाई लोडसेडिङमुक्त बनायो, जसले गर्दा उद्योग, व्यवसाय र घरायसी जीवनमा सहजता आयो।
• विद्युत प्राधिकरणको सुधार:
  • कुलमान घिसिङले विद्युत प्राधिकरणलाई घाटाबाट नाफामा ल्याउन सफल भए। उनले विद्युत चुहावट नियन्त्रण, महसुल संकलनमा सुधार र लागत कटौती जस्ता उपायहरू अपनाएर प्राधिकरणको आर्थिक अवस्था सुधारे।
  • विद्युत चुहावटलाई नियन्त्रण गरि प्राधिकरणलाई नाफामा लैजानु उनको अतुलनीय योगदान हो।
• ग्रामीण विद्युतीकरण:
  • उनले गाउँ-गाउँमा विद्युत पुर्याएर ग्रामीण जीवनस्तर सुधार गर्न ठूलो भूमिका खेले। यसले गर्दा ग्रामीण क्षेत्रमा शिक्षा, स्वास्थ्य र आर्थिक गतिविधिहरूमा सुधार आयो।
  • उनको नेतृत्वमा टुकी र दियालोको भरमा पढ्ने छोराछोरीको घरमा बिजुली पुगेको हो ।
• पूर्वाधार विकास:
  • उनले विद्युत उत्पादन, प्रसारण र वितरणका लागि आवश्यक पूर्वाधार विकासमा पनि महत्वपूर्ण योगदान पुर्याए। यसले गर्दा देशको ऊर्जा सुरक्षामा वृद्धि भयो।
  • उनको नेतृत्वमा विभिन्न विद्युत परियोजनाहरू सम्पन्न भएका छन्।
• आर्थिक वर्ष २०८०/०८१ को अवस्था:
  • नेपाल बिद्युत प्राधिकरणले आर्थिक वर्ष २०८०/०८१ मा पनि राम्रो मुनाफा कमाएको छ।
  • यसको श्रेय कुलमान घिसिङको कुशल नेतृत्व र व्यवस्थापनलाई जान्छ।

राज्यको दायित्व:

• कुलमान घिसिङको योगदानलाई सम्मान गर्दै राज्यले ऊर्जा क्षेत्रको दिगो विकासलाई प्राथमिकता दिनुपर्छ।
• विद्युत उत्पादन, प्रसारण र वितरणका लागि आवश्यक पूर्वाधार विकासमा लगानी बढाउनुपर्छ।
• ग्रामीण विद्युतीकरणलाई निरन्तरता दिनुपर्छ र सबै नेपालीको घरमा गुणस्तरीय बिजुली पुर्याउने लक्ष्य राख्नुपर्छ।
• उनको अनुभव र ज्ञानलाई उपयोग गर्दै राज्यले ऊर्जा नीतिहरू बनाउनुपर्छ।
• कुलमान घिसिङको नेतृत्वमा भएका सकारात्मक परिवर्तनलाई निरन्तरता दिनुपर्छ।

निष्कर्ष:

कुलमान घिसिङ एक दूरदर्शी नेता हुन्, जसले नेपालको ऊर्जा क्षेत्रमा क्रान्ति ल्याए। उनको योगदानलाई कदर गर्दै राज्यले ऊर्जा क्षेत्रको दिगो विकासलाई प्राथमिकता दिनुपर्छ। यसले गर्दा नेपालको आर्थिक र सामाजिक विकासमा थप टेवा पुग्नेछ।यो अद्यावधिक लेखले कुलमान घिसिङको योगदानलाई तथ्याङ्क सहित उजागर गर्दै राज्यलाई ऊर्जा क्षेत्रको दिगो विकासमा थप सक्रिय हुन दबाब दिने प्रयास गरेको छ।